Odpowiedzialni rodzice

  Odpowiedzialni rodzice – tytuł wieloznaczny, bo i pojęcie odpowiedzialności ma wiele znaczeń. Czy w niniejszej książce jest mowa o rodzicach, którzy we właściwy sposób troszczą się o swoje dzieci i zabiegają o ich dobrą przyszłość? Czytelników może interesować, jak z punktu widzenia psychologii lub choćby tylko autorki – psychologa – powinno się rozwiązywać współczesne dylematy wychowawcze z najlepszym skutkiem dla rozwoju dzieci i dobra rodziny. A może w książce chodzi o przedstawienie rodziców, którzy krzywdzą swe dzieci i odpowiadają za zaniechanie ich edukacji, wypaczenie charakteru, niedawanie „dość dobrej” miłości? Taki temat może być ważny dla Czytelników, którzy zmagają się z poczuciem winy wobec swoich dzieci i szukają w literaturze oraz w kontaktach z innymi odpowiedzi na pytanie, co złego zrobili, jak to się stało, że ich dzieci się znerwicowały, wykoleiły, rozchorowały. Co mogą teraz uczynić, żeby poprawić sytuację, wynagrodzić krzywdę, wyrównać drogę rozwoju, odbudować więzi w rodzinie? A może wcale nie są winni i lektura pomoże im odkryć prawdziwe źródło niepowodzeń. Uwolnieni od poczucia bycia złymi rodzicami wejdą z dziećmi w inne, zdrowsze relacje. Kwestia winy rodziców może też dotyczyć ludzi dorosłych, którzy noszą w sobie wspomnienie bolesnego dzieciństwa. Zrozumienie mechanizmów tworzenia się takich ran może pomoc je zabliźnić, złagodzić skutki dawnej traumy, uczynić życie bardziej niezależnym od strony psychicznej. Odpowiedzialni rodzice to także tacy, którzy poczuwają się do wyrównywania dzieciom krzywd nie przez nich zawinionych; pomagają w chorobie, wspierają w kalectwie, przeciwdziałają skutkom porzucenia i przemocy. Skąd biorą siły, jakie mają problemy, kiedy i jakiego rodzaju wsparcia potrzebują? Odpowiedzialni – to również ci, którzy czuwają, aby żadnemu dziecku nic złego się nie działo, odpowiadają na wyzwania społeczne i obecność Innego, chcą poprawiać warunki życia dzieci, obchodzi ich każde dziecko z osobna i przyszłość pokolenia. W książce jest po trosze mowa o wszystkich tych postaciach rodzicielskiej odpowiedzialności. Jako psycholog kliniczny skupiłam się przede wszystkim na sytuacjach dla rodziców trudnych – bo wtedy głownie pojawia się problem decyzji, wyboru i odpowiedzialności za drogę postępowania. Gdy wszystko w wychowaniu idzie gładko: dzieci rosną mądre, dobre i zdrowe, wówczas nikt nie pyta o zasługi, a warto, bo szczęście w rodzinie nie czyni się samo. Kwestia odpowiedzialności i winy, prawdziwej lub tylko wyimaginowanej, rodzi się przede wszystkim wtedy, kiedy zawodzą nadzieje, tworzą się konflikty, rwą rodzinne więzy, pojawiają zaburzenia, przemoc i alkohol. Wtedy włącza się psycholog – słucha rodziny, docieka, objaśnia, pomaga zrozumieć, czasami coś doradza lub wskazuje terapię. Materiał do książki powstał z moich osobistych doświadczeń życiowych i zawodowych: kontaktów z pacjentami oraz badań nad rozwojem dzieci i rodziną, prowadzonych od czterdziestu lat wraz ze studentami. Pomocna w interpretacjach okazała się każda forma wiedzy, zawartej w literaturze naukowej, tradycji i sztuce, bo problem odpowiedzialności i rodziny jest rozległy i stary jak ludzkość. Ponieważ świat się zmienia i co za tym idzie przeobrażeniom ulegają także rodzina oraz przedmioty odpowiedzialności, trzeba ten temat odnawiać i analizować z wielu perspektyw. Pomyślałam, że warto by połączyć te zagadnienia we wspólny temat rodzicielskiej odpowiedzialności. Moim celem było przedstawienie tego zagadnienia tak przystępnie i z tak rożnych stron, by włączyć do kręgu Czytelników książki nawet te osoby, które nie przeczuwały, że temat ich dotyczy i może zainteresować. Czytelnikom będę wdzięczna za uwagi. Autorka